Zarazki, bakterie i wirusy

O drobnoustrojach

Zacznijmy od drobnoustrojów, zwanych także mikroorganizmami. Drobnoustroje to organizmy żywe zbyt małe, aby można je było zobaczyć gołym okiem. Żyją w wodzie, glebie i powietrzu. Są też obecne w ludzkim ciele i na skórze. Drobnoustroje mogą być pożyteczne i chorobotwórcze. Najczęściej spotykanymi drobnoustrojami są bakterie, pierwotniaki, grzyby i wirusy (wirus zwykle nie jest drobnoustrojem, ponieważ jest on nieożywiony, ale gdy przeniknie do organizmu żywiciela, może zacząć się rozwijać i rozmnażać. Naukowcy wciąż spierają się, czy wirusy należy zaliczać do drobnoustrojów, ale na chwilę obecną uznajemy, że nimi są). 

Zarazki

Z tym słowem spotykamy się często. Jego zakres pojęciowy jest szeroki. Jest to synonim słowa „mikroby” (czyli mikroorganizmy/drobnoustroje). Jak rozprzestrzeniają się zarazki?

• Przez bezpośredni kontakt z osobą zakażoną
• Przez kontakt z powierzchniami, których dotykała osoba zakażona, takimi jak klamki, dzbanek do kawy w pracy, umywalka w toalecie publicznej
• Krople płynów ustrojowych roznoszone na przykład przez krew, kichanie czy kaszel
• W trakcie porodu (drobnoustroje z organizmu matki przechodzą na dziecko)
• Wskutek ukąszeń owadów lub pogryzienia przez zwierzęta
• Przez kontakt ze skażoną żywnością lub wodą
• Przez kontakty seksualne

Bakterie

Po pierwsze, nie wszystkie bakterie są groźne i szkodliwe. Odpowiednia flora bakteryjna w jelitach jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Dobroczynne bakterie wykorzystują składniki odżywcze z tego, co jemy, i wytwarzają wiele korzystnych dla nas substancji. Niestety, są też groźne bakterie powodujące infekcje uszu, gardła, próchnicę i zapalenie płuc. 

Pierwotniaki

Pierwo... Co? - Pier-wo-tnia-ki. Są to organizmy jednokomórkowe, które uwielbiają wilgoć (słodką i słoną wodę oraz glebę). Pierwotniaki mogą przenosić choroby poprzez wodę, ukąszenia owadów (np. komarów i much tse-tse), a w niektórych przypadkach przez kontakt z ludźmi lub żywność. Zarażenie pierwotniakami może prowadzić do infekcji jelitowych, takich jak malaria i czerwonka. 

Grzyby

Grzyby to organizmy wielokomórkowe przypominające rośliny. Od roślin odróżnia je to, że są niezdolne do samodzielnego wytwarzania pożywienia z wody, gleby, światła i powietrza. Grzyby są organizmami cudzożywnymi. Pożywienie czerpią z ludzi, roślin i zwierząt. Kochają ciemne, ciepłe i wilgotnych środowiska. Występują dwa rodzaje grzybów: (1) środowiskowe, takie jak pleśń i drożdże, oraz (2) komensalne, zamieszkujące organizm człowieka. Zarodniki grzybów mogą przedostawać się do naszego organizmu przez płuca (oddychanie) lub skórę (kontakt) i są szczególnie szkodliwe dla osób z osłabionym układem odpornościowym. Grzyby mogą powodować choroby, takie jak grzybice i drożdżyce. 

Wirusy

Ostatnio dużo słyszy się o wirusach i wszyscy wiemy, że mogą one powodować choroby. Aby wirus mógł się rozwijać i reprodukować, potrzebuje żywej komórki (ludzkiej, zwierzęcej lub roślinnej). Do znanych chorób wirusowych należą Covid-19, ospa wietrzna, grypa, przeziębienie i odra. Gdy wirus przedostanie się do organizmu żywiciela, często szybko się rozprzestrzenia. Wirusy mogą przeżyć przez krótki czas poza organizmem na powierzchniach, takich jak klamki, telefony stacjonarne i inne miejsca, których dotykamy, dlatego tak ważne jest mycie rąk. Niekiedy wirusy rozprzestrzeniają się również poprzez aerozole, głównie w pomieszczeniach zamkniętych.

Jak chronić się przed zarazkami

Na szczęście istnieją sposoby, aby zapobiegać zakażeniu siebie i innych osób. 
• Zachowaj odstęp (najlepiej 1,5 metra od innych osób)
• Często myj ręce
• Kichając lub kaszląc, zasłaniaj usta (najlepiej zgięciem łokcia) 
• Noś maseczkę, gdy przebywasz w zatłoczonych miejscach
• Nie dotykaj swojej twarzy!
• Nie wychodź z domu w trakcie choroby
• Regularnie czyść i dezynfekuj powierzchnie, zwracając szczególną uwagę na miejsca dotykane przez wiele osób, takie jak klamki drzwi, przyciski kserokopiarki, włączniki świateł itd.